prof. dr hab. Zofia Zarębianka
Profesor zwyczajny w zakresie literaturoznawstwa, krytyk literacki, poetka. Urodzona w Krakowie. Studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Od 1987 r. pracownik naukowo-dydaktyczny na Wydziale Polonistyki UJ. Stały współpracownik dwumiesięcznika literackiego "Topos".
Członek Polskiego Pen Clubu, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (członek zarządu oddziału krakowskiego 1996-2010), Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza. Polskiego Towarzystwa Mertonowskiego, Towarzystwa Naukowego KUL, Komisji Historycznoliterackiej PAN 0/Kraków, Międzynarodowego Towarzystwa Polonistyki Zagranicznej, Polskiego Towarzystwa Etycznego
Główny obszar badań: pogranicze literatury i teologii, poezja dwudziestolecia międzywojennego, polska i europejska poezja dwudziestego wieku;
Najważniejsze publikacje książkowe: Poezja wymiaru sanctum (1992); Dwanaście Bożych słów (współautor, 1992); Świadectwo słowa. Rzecz o twórczości Anny Kamieńskiej (1993); Zakorzenienia Anny Kamieńskiej (1996); Tropy sacrum w literaturze XX wieku (2001), O książkach, które pomagają być, Kraków 2004, Czytanie sacrum, Kraków-rzym 2008 oraz tomy wierszy: Człowiek rośnie w Ciszy (1992); Wyrwane z przestrzeni (1996); Niebo w czerni (2001). Jerozolima została zburzona (2004), Wiersze: Pierwsze (2008), Tylko na chwilę (2012). W przygotowaniu: Wtajemniczenia (w)Miłosza. Pamięć. Duchowość. Wyobraźnia.
Wykaz publikacji w latach 2008 – 2011
Książkowe monografie naukowe:
1. Czytanie sacrum, Kraków-Rzym 2008;
2. Wtajemniczenia (w) Miłosza. Pamięć - Duch(owość) - Wyobraźnia, Homini, Kraków 2013
Pozostałe pozycje książkowe:
1. Wiersze: Pierwsze, Poznań 2008;
2. Tylko na chwilę, (Wiersze), Kraków 2012;
Książki zredagowane:
1. Antologia Mistyki Polskiej, Wyd. Karmelitów Bosych, Kraków 2008, red. naukowa Zofia Zarębianka;
2. Stanisław Musiał, Listy do rodziny, Kraków 2010;
3. The space of the Word.The literary Activity of Karol Wojtyła – John Paul II, edited by; Zofia Zarębianka, rev. Jan Machniak, Kraków 2011;
4. Dziedzictwo świętości Jana Pawła II w relacjach świadków, red. naukowa prof. zw. dr hab. Zofia Zarębianka, Instytut Dialogu Międzykulturowego , Kraków 2011;
Artykuły:
A. Czasopisma punktowane:
- Błogosławieni, którzy noszą ciało, Aspekty cielesności w twórczości poetyckiej Anny Kamieńskiej, „Ethos" 2008 nr 2-3, s. 149-157;
- Stylizacja biblijna w poezji XX wieku. Między słowem własnym a słowem obcym., „Studia Bobolanum" 2009 nr 2, s. 129 – 139;
- Oblicza ciszy w poezji polskiej XX wieku na wybranych przykładach, „Tekstualia" nr 3 (18) / 2009, s. 167 – 174;
- Miejsce badań nad sacrum w literaturze w refleksji literaturoznawczej. Rozpoznania i postulaty, „Ruch Literacki" 2009 nr 2, s. 81 – 91;
- Zaiste nieoczywiste. Obrazy Boga w twórczości poetyckiej Marcina Świetlickiego, „Świat i Słowo" nr 1 (16) r. 2011, s. 15 – 23;
- Religijna sankcja misji poetyckiej w wierszach Czesława Miłosza, „Studia Bobolanum" 2(2012) s. 99 – 107;
- Emblematy nieskończoności w poezji Czesława Miłosza, „Ethos" nr 99 lipiec – wrzesień 2012, s. 175 – 187;
B. Pozostałe artykuły w czasopismach:
- Dar matki, dar śmierci, dar życia, „Życie duchowe" 2008 nr 53, s. 39-48;
- Religijność poezji Zbigniewa Herberta. Pytania i wątpliwości, „Przegląd Powszechny" 2008 nr 10 , s. 90-97;
- Nagość jako sytuacja duchowa. Paul Celan, wieczór słów, „Topos" 2008 nr 4 s. 119-122;
- Bóg konieczny i niemożliwy. Stanisław Barańczak . Dwa wiersze, „Topos" 2008 nr 1-2, s. 115-119;
- Świat jako księga. Wallace Stevens, „Topos" 2008 nr 3, s. 130-134;
- Od światła wszystko co żywe umiera, Gra światła z ciemnością w międzywojennych wierszach Czesława Miłosza, „Przegląd Powszechny" 2008 nr 12, s. 110-121;
- Religijne aspekty poezji Czesława Miłosza, „Przegląd Powszechny" 2009 nr 6, s. 84 – 91;
- O sermonie „Milość Magdaleny" Rainera Marii Rilkego, „Życie Duchowe", nr 59/2009, s. 55-56;
- Czym mówią „Obłoki" Czesława Miłosza. Znaczenia i konteksty wiersza. Próba lektury, „Topos" 1/2 (104 105) 2009, s. 78 – 86;
- Samotność jako wewnętrzny mistrz. Thomas Merton: Jeżeli szukasz, „Topos" 3 (106)/2009, s. 72 – 76;
- Między liryką miłosną a psalmicznym lamentem. W. Szekspir , Sonet 29, „Topos" 2009 nr 4 (107), s. 81 – 85
- Wątły niebaczny rozdwojony w sobie. O Mikołaju Sępie Szarzyńskim, „Topos" 2009 nr 5 (108), s. 106 – 109;
- Żyć aż po kres. Sylwetka duchowa Etty Hillesum, „Życie Duchowe" 60 /2009 , s. 73 – 81;
- Ambiwalencja piętna i wybrania. Notatki z wierszy Sławomira Kuczkowskiego, „Topos" 2009 nr 6, s. 95 – 99;
- Słuchać i rozumieć. Motyw spowiedzi w Grze szklanych paciorków Hermanna Hessego, „Życie Duchowe", 2009 nr 57, s. 57 – 64;
- Świat oddycha oddechem moim, Artur Szlosarek, Medytacja, „Topos" 2010 nr 1, s.114 – 119;
- Poeta pamięta. Zagadnienie krzywdy i przebaczenia w wymiarze historycznym w świetle refleksji poetyckich, „Życie duchowe" 2010/61 , s. 48 -54.
- Idea uniwersytetu wobec kryzysowej sytuacji w polskim szkolnictwie wyższym, „Przegląd Powszechny" 2010 nr 10, s. 64 – 74;
- Nienawiść siebie jako negacja daru, „Życie duchowe" 2010 nr 3(63)
- Dialog z umarłymi, dialog z sobą … umarłym, Thomas Tranströmer, Głęboko w Europie, „Topos" 2010 nr 6, s. 49 -54;
- Pod zieloną wodą, na dnie. Julii Hartwig liryka czysta, „Topos" 2011 nr 1, s. 121 -125;
- Inspiracje duchowością dalekiego Wschodu w poezji Czesława Miłosza, „Przegląd Powszechny" 2011 nr 5;
- Pan Cogito a Kościół. Refleksje eklezjologiczne Zbigniewa Herberta w świetle wierszy Homilia oraz Tomasz, „Przegląd Powszechny" 2011 nr 9, s. 132 – 143;
- Przebudzenie jako odkrycie pulsu wewnętrznej ciemności. Jan Polkowski Rzeka, „Topos" 2010 nr 5 s. 153 – 157;
- Kulturowe refleksje Czesława Miłosza w świetle wierszy O książce oraz Oeconomia divina, „Topos" 2011 nr 3, s. 45 – 52;
- Pytanie o granice człowieczeństwa. O zapiskach Eugenii Ginzburg, „Życie duchowe" nr 67 / 2011;
- Czas między ciszą a dźwiękiem, „Topos" 2012 nr 3, s. 93 – 99;
- Duchowe znaczenie estetycznych dylematów, czyli ukryte sensy deklaracji poetyckich. Johan W. Goethe Natura z sztuką zdają się zwaśnione, „Topos" 2012 nr 4, s. 93 – 98;
- Jasności promieniste między romantyczną konwencją a autentycznym doświadczeniem duchowym, „Topos" 2012 nr 5, s. 114 – 121;
- Kim jest ojciec? Sakralny wymiar relacji w nowych wierszach Wojciecha Kudyby, „Topos" 2012 nr 6, s. 75 – 81;
Artykuły w pracach zbiorowych:
- Mężczyzna ja(k)o dziecko. Oblicza niedojrzałości. Piotruś Pan i Mały książę, w: Duchowość mężczyzny, red. Józef Augustyn SJ, Kraków 2008, s. 252 -263;
- Polska poezja po 1989 wobec sacrum, w: Nowa poezja polska. Twórcy – tematy – motywy , red. Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych, Kraków 2009, s. 87 – 94;
- O wierszu „Usta proszą" Zbigniewa Herberta, w: We mnie jest płomień, który myśli, Glosy do Herberta, red. Marek Bernacki, Bielsko Biała 2009, s. 127 – 131;
- Karol Wojtyła jako nauczyciel życia wewnętrznego. Zarys problematyki badawczej, w: Posługa myślenia, red. Jarosław Kupczak OP, Dariusz Raciechowski , Kraków 2011, s. 43 – 52;
- Poeta prorok w nieruchomych obrotach czasu. Uwagi o cyklu Czesława Miłosza „Na trąbach i na cytrze", w: Poznawanie Miłosza 3 1999 – 2010, red. Aleksander Fiut, Kraków 2011, s. 552 – 561;
- Piękna przyjaźń. O listach Anny Kamieńskiej do Teresy i Zbigniewa Jankowskich, w: Wychowanie do przyjaźni. Od idei do praxis, praca zbiorowa pod red. naukową Agnieszki Hennel – Brzozowskiej, Kraków 2011, s. 103 – 113;
Referaty w materiałach konferencyjnych:
- Karol Wojtyła jako nauczyciel życia wewnętrznego, w: Jan Paweł II. Człowiek kultury, red. Katarzyna Fląder i Witold Kawecki, Kraków 2008, s. 379 -389; wersja zmieniona artykułu pod tym samym tytułem z pozycji nr 14 w pkt powyżej
- Arten und Funktionen bibliescher Stiliserungen In der Dichtung des 20. Jahrhunderts an ausgewahlten polnischen Beispielen, w: Der Heiligen Schrift auf der Spur. Beitrage zur biblischen Intertextualitat in der Literatur, red. Maria Kłańska i in., Dresden – Wrocław 2009, s. 88 – 100;
- Horyzont metafizyczny w późnej twórczości poetyckiej Tadeusza Różewicza, w: Inna literatura? Dwudziestolecie 1989 – 2009, red. Zbigniew Andres, Janusz Pasterski, Rzeszów 2010, t. II, s. 9 – 20;
- Podróż jako wieczny cykl życia. Duchowe wymiary podróży w prozie Andrzeja Stasiuka, w: Cykle i cykliczność. Prace dedykowane pani profesor Krystynie Jakowskiej, red. Anna Kieżuń, Dariusz Kulesz, Białystok 2010, s. 223 – 231;
- Od światła wszystko, co żywe – umiera. Gra światła z ciemnością w międzywojennych wierszach Czesława Miłosza, w Religijność na progu nowoczesności, O literaturze polskiej lat 1918 – 1945, red. Mirosława Ołdakowska – Kuflowa, Lech Giemza, Lublin 2010, s. 171 – 182;
- Obraz Kościoła i kapłanów w powieściach G. Bernanosa w perspektywie odbioru czytelnika współczesnego, w: Chrześcijańskie dziedzictwo narodów słowiańskich, red. Zofia Abramowicz i Jarosława Ławski, Białystok 2010, s. 167 – 174;
- O czym mówią obłoki Czesława Miłosza. Próba reinterpretacji wiersza, w: Dwudziestolecie 1918 – 1939. Odkrycia. Fascynacje. Zaprzeczenia, red. Andrzej S. Kowalczyk, Tomasz Wójcik, Andrzej Zieniewicz, Warszawa 2010, s. 471 -481;
- Rodzaje medytacyjności w polskiej poezji współczesnej. Rekonesans. w: Medytacja. Postawa intelektualna, sposób poznania, gatunek dyskursu, studia pod red. Teresy Kostkiewiczowej i Magdaleny Saganiak, Warszawa 2010, s. 221 – 233
- Miejsce badań nad sacrum w literaturze w refleksji literaturoznawczej, w: Polonistyka bez granic. IV Kongres Polonistyki Zagranicznej, red. Ryszard Nycz, Władysław Miodunka, Tomasz Kunz, Kraków 2010, t. I. , s. 455 -466;
- Iluminacje Czesława Miłosza zapisane w jego wierszach, w: Poetyka i semantyka doświadczenia religijnego w literaturze, red. Agnieszka Bielak, Piotr Nowaczyński, Lublin 2011, s. 351 – 361;
- Die Religion im Raum der Literatur. Die Literatur im Raum der Religion. Eine Erkundung, w: Glaubensfragen Religion und Kirche In der polnischen Literatur, Opera Slavica Neue Folge 53, Wiesbaden 2011, s. 15 – 25;
- Metafizyczność jako możliwość niepewna i nieoczywista., w: Dwie dekady (nowej ?) literatury 1989 – 2009, pod red. Stanisława Gawlińskiego i Doroty Siwor , Kraków 2011, s. 153 – 163;
- Kilka uwag o wierszu Pan Cogito opowiada o kuszeniu Spinozy, w: Między nami a światłem, Bóg i świat w twórczości Zbigniewa Herberta, red. Grażyna Halkiewicz-Sojak, Józef Maria Ruszar, Radosław Sioma, Toruń – Kraków 2012, s. 217 – 225;
- Aktualność Słowackiego? Rozrachunek z wieszczem, w: Piękno Juliusza Słowackiego, t. 1. Pryncypia, red. Jarosław Ławski, Krzysztof Korotkich, Grzegorz Kowalski, Białystok 2012, s. 283 -291;
Recenzje:
- wierszach Adriany Szymańskiej, „Topos" 2008 nr 6
- Michael Casey, Lectio divina . sztuka świętego czytania, „Życie duchowe", nr 50, s. 181-183;
- Richard Rohr, Wszystko ma swoje miejsce, „Życie duchowe", nr 52, s. 188-189;
- Podróż poprzez czas ku sobie zapomnianemu (Stanisław Stabro, Oko Thery), „Akcent" 2009 nr 1, s. 115 – 117
- Smak zakazany. Marta Molendo – Pilszczek, Podwórka, „Przegląd Powszechny" 2009 nr 9, s. 173 – 175;
- Według obrządku Melchizedeka. O książce abp. Józefa Życińskiego, Szlakiem miłości, „Akcent" 2010 nr 1,
- Beata Szymańska. Poetka duchowej mądrości, „Przegląd Powszechny", 2010 nr 10 s. 159 – 161;
- Świadectwo życia niezłomnego. Jan Józef Szczepański, Dziennik, „Przegląd Powszechny" 2010 nr 3, s. 154 -156;
- Wiersze, które bolą. Artur Szlosarek, Święto szparagów, „Przegląd Powszechny" 2010 nr 11, s. 155 – 157;
- Zapisać płomień. Sławomir Kuczkowski. Piętno, „Przegląd Powszechny" 2010 nr 2, s. 162 -164;
- Testament życia. Tiziano Tarzani, Koniec jest moim początkiem, „Przegląd Powszechny", 2010 nr 12, s. 143 – 145;
- Grecja w zwierciadle kryminału ( Bożena Gałczyńska _ Szurek, Tajemnice greckiej Madonny), „Fraza" 2010 nr 3-4 s. 324 -326;
- Z Wenecji do Lourdes po odrodzenie, Jacek Bolewski Co po Wenecji, śladem artystów i świętych, „Przegląd Powszechny" 2011 nr 1, s. 160 -163.